| Κείμενο : 2 Οι Μπεκτασήδες μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης. |
| Πηγή : /P051-05 , Ευρετήριο : O-70578777 |
Δημήτρης Β. Βραχιόλογλου Οι Μπεκτασήδες μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης. Βραχιόλογλου, Δημήτρης: "Οι Μπεκτασήδες μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης", Παράδοση και Τέχνη 051, σελ. 7, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Μάϊος-Ιούνιος 2000. (από το βιβλίο του: Μορφές λαϊκού πολιτισμού στη Θράκη και στον Εβρο.) Οι Μπεκτασήδες μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης Διανύοντας τους νομούς Εβρου και Ροδόπης και ανηφορίζοντας βόρεια στην οροσειρά της Ροδόπης από δύο δημόσιους δρόμους ασφαλτοστρωμένους - μέχρις ενός σημείου - φτάνεις σε μια περιοχή που φυσικό της όριο έχει το Διαβολόρεμα, ένα ποτάμι που ξεκινά από την οροσειρά και χύνεται στον ποταμό Εβρο (δίπλα στο χωριό Λυκόφη). Ο ένας δημόσιος δρόμος, μήκους 41 χιλιομέτρων, ξεκινά από τη Μάνδρα, χωριό της επαρχίας Σουφλίου, και φτάνει σήμερα βόρεια, δύο χιλιόμετρα έξω από το Γονικό. Ο άλλος σταματά δύο χιλιόμετρα έξω από τη Νέα Σάντα Ροδόπης. Από εκεί ακολουθεί δρόμος "ανώμαλος" στρωμένος με χαλίκια, κοτρώνες και με πολλές λακκούβες, και καταλήγει πέντε χιλιόμετρα πριν τον Κέχρο. Ο οδικός άξονας από το σημείο αυτό, δηλαδή από τον Κέχρο μέχρι και το Γονικό, είναι ό,τι το χειρότερο μπορεί να σου τύχει. Και φυσικά μιλάμε για "εύκολη" σχετικά διάβαση μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Κατά μήκος αυτού του άξονα, δεξιά και αριστερά από τον ανώμαλο αυτό δρόμο της Νέας Σάντας, από το δύσβατο δρόμο-μονοπάτι μέχρι τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα βόρεια και μέχρι τη δημοσιά του Μεγάλου Δερείου νότια, απλώνονται τα χωριά, οι οικισμοί αλλά και οι μεμονωμένες αγροικίες των Μπεκτασήδων μουσουλμάνων. Είναι εγκατεστημένοι στους νομούς Εβρου και Ροδόπης, ανάμεσα στους μουσουλμάνους της Ανω Βρυσίνης και τους μουσουλμάνους των οικισμών του Κέχρου Ροδόπης και Μεγάλου Δερείου Εβρου. Ο συμπαγής όγκος τους απαντάται στα χωριά Ρούσσα, Γονικό, Μεγάλο Δέρειο, Μικράκιο (Ανω και Κάτω), Μεσημέρι, Ουράνια, του νομού Εβρου, καθώς και στη Χλόη και σε οικισμούς του νομού Ροδόπης. Ο ακριβής αριθμός τους δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί, οπωσδήποτε δεν είναι μικρότερος των 2.500 και μεγαλύτερος των 3.500 κρίνοντας από τη συμμετοχή, την προσέλευσηκαι παρακολούθηση όλων των γιορτών τους, που γίνονται στη διάρκεια του χρόνου και σε διαφορετικά πάντα μέρη. Εξάλλου σημαντικός αριθμός Μπεκτασήδων κατοικεί σε αστικά κέντρα, πράγμα που δυσκολεύει τον ακριβή προσδιορισμό τους. Στη Θράκη η πλειοψηφία των μουσουλμάνων είναι σουνίτες, αλλά συναντάμε στους παραπάνω κυρίως χώρους - και όχι μόνο - αρκετούς Μπεκτασήδες, καθώς και ορισμένους Κιζηλμπάσηδες. Ο συνολικός αριθμός των πληθυσμών που αποτελούν τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης ανέρχεται σε 115.000 άτομα περίπου (55.000 τουρκογενείς, 36.000 Πομάκοι και 24.000 Αθίγγανοι). Για τη διευκόλυνση της θρησκευτικής τους λατρείας υπάρχουν σήμερα περισσότεροι από 325 λατρευτικοί οίκοι (235 τεμένη, 778 μετζίτια, πάνω από 50 τεκέδες και 305 νεκροταφεία). 1. Σουνίτες: ορθόδοξοι μουσουλμάνοι, οπαδοί του σουνισμού. Ο σουνισμός είναι κλάδος του ισλαμισμού, στον οποίο ανήκει η πλειονότητα των μουσουλμάνων. Δεν είναι ενιαίος και χαρακτηρίζεται από πλήθος διαφόρων θεολογικών σχολών. 2. Οι Κιζηλμπάσηδες (Κοκκινόσκουφοι) είναι χριστιανοί αιρετικοί, που ο κύριος όγκος τους διέμενε στο θέμα της Σεβάστειας. Ασπάστηκαν την αίρεση των Παυλικιανών, γι' αυτό και οι Αραβες τους ονόμαζαν Αλ-Μπαϋλακάνι (Παυλακιανοί). Ηταν εγκατεστημένοι στην περιοχή της Τεφρικής, με κύριο επάγγελμα την υλοτομία, απ' όπου το μεγαλύτερο μέρος των Κιζηλμπάσηδων εκτοπίστηκε από τους Βυζαντινούς στη Θράκη μαζί με τους Παυλικιανούς. Εκεί επί τουρκοκρατίας μυήθηκαν στα μυστήρια του κιζηλμπασισμού, που ήταν μοναδικό τάγμα συγγενές μ' αυτό των Μπεκτασήδων. Με τους Τούρκους δεν είχαν ποτέ καλές σχέσεις, γι' αυτό και οι τελευταίοι δεν τους θεωρούσαν ούτε καν μουσουλμάνους, αφού μέχρι το 1892 δεν στρατολογούνταν. Η ονομασία τους ερυθρίνοι ή ερυθροκέφαλοι είναι προσβλητική, γιατί οι Οθωμανοί τούς ανάγκασαν να φορούν κόκκινο σαρίκι σαν δείγμα περιφρόνησης επειδή μόλυναν την ισλαμική θρησκεία. Δημήτρης Β. Βραχιόλογλου (από το βιβλίο του: Μορφές λαϊκού πολιτισμού στη Θράκη και στον Εβρο. *****) Χρόνια τώρα το ζεύγος Βραχιόλογλου καταγράφει τους χορούς, τις φορεσιές, τις μουσικές και γενικά τον παραδοσιακό πολιτισμό του Εβρου και γενικά της Θράκης. Πηγαίνουν στα χωριά συστηματικά, όπου δημιουργούν σχέσεις, όχι εκ του μακρόθεν θεωρίες. Τα τελευταία δύο χρόνια προσπάθησαν να φέρουν στο συνέδριο τους Μπεκτασήδες να χορέψουν. Περιμένουμε με αγωνία να δούμε αν φέτος θα το καταφέρουν. **************************************************************************** **************************************************************************** PAR51 VrachiologlouD02GR.doc |