| Κείμενο : Βλάχα , Χορός στη Νάξο |
| Πηγή : Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Χορού , Ευρετήριο : E-C5E9E |
| -[Στράτου 1970;, αδημ.] Νάξος: Ανακαλύφθηκε, κινηματογραφήθηκε και χορεύεται στο θέατρό μας ο χορός Βλάχα. -[Κεφαλληνιάδης 1979, 198] Δαμαριώνας Νάξου: Ο συνήθης χορός τις Απόκριες ήτο η Βλάχα (είδος Τράτας) χωρίς όμως ρυθμό. Την χόρευαν με αυτοσχέδια τραγούδια που τα τραγουδούσαν όλοι μαζί αφού το έλεγε ο στιχοπλόκος. -[Στράτου 1979, 37] Απείρανθος Νάξου: Χορεύεται με τα χέρια στους ώμους, κάνει δε ελαφρό κουλούριασμα. Είναι γρήγορος χορός και εντυπωσιακός. -[Μπουσιώτης 1983, 53] Νάξος: Περιγραφή βημάτων και σχήμα πελμάτων. -[Μανωλάς 1985, 37] Νάξος: Εκτός από Συρτό και Μπάλο χόρευαν τη Βλάχα, που στην Κόρωνο έχει ιδιαίτερο βηματισμό σε σχέση με τ' άλλα χωριά του νησιού, και σπάνια Καλαματιανό. Αλλά επίσης και διάφορα "σμυρνέικα" που έφερναν από την Ανατολή. -[Οικονομίδης 1985, 31] Νάξος: Κυκλικός χορός, συνήθως άνευ της συνοδείας οργάνων, είναι η Βλάχα, που χορεύεται πολύ εις την Απείρανθον και εις το Φιλότι. Κατ' αυτήν άδονται υπό των χορευτών αυτοσχέδια δεκαπεντασύλλαβα ομοιοκατάληκτα δίστιχα και οκτασύλλαβα-επτασύλλαβα "κοτσάκια" (δίστιχα) κατά το πλείστον ερωτικά. Η Βλάχα είναι δύο ειδών, η Τρεχάτη και η Στρεφούμενη. Κατά την πρώτην τα βήματα είναι όλα ίσια προς τα εμπρός και μόνον σταυρώνονται τα πόδια κάπου κάπου. Κατά την άλλην πάνε μερικά βήματα εμπρός και μερικά οπίσω. Ετσι πιασμένοι από τα μπράτσα χορεύουν και τραγουδούν επάνω εις τα δώματα, εις τα σπίτια και εις τας πλατείας, πριν αρχίσουν τα όργανα να παίζουν και αφού τελειώσουν και φύγουν οι παιγνιδιάτορες. Σπανίως τα βιολιά παίζουν τον σκοπόν της Βλάχας, διότι ο χορός εκτελείται μάλλον με τραγούδια των χορευτών. Εις την Απείρανθον χορεύουν και την "Φιλοτίτικη Βλάχα", που έχει μικράς διαφοράς εν σχέσει προς την "απεραθίτικη" και τανάπαλιν εις το Φιλότι. Είδος Βλάχας είναι και η Ντίρλα. -[Ψαρράς 1985, 33] Νάξος: Στη Βλάχα, πούναι ένας πολύ παληός πανναξιακός κυκλικός χορός, είχαμε πολλές κατηγορίες τραγουδιών και πολλούς και ποικίλους σκοπούς. Ο χορός μας φαίνεται νά 'χη συγγένεια με τον Τσιριγώτικο (Μπουρδάρικο) και τον Πεντοζάλη της Κρήτης. Πολλές φορές τον συνόδευε μονάχα το τραγούδι χωρίς όργανα, άλλοτε πάλι τον ερρύθμιζαν τα τζαμπουνοντούμπακα, άλλοτε τα ντουμπακοσούβλιαρα (άσκαυλος και αυλός) με τις γλυκές τους φωνές κι ο ντουμπακιάρης με το τραγούδι του. -[Χατζόπουλος 1991, 29] Νάξος: Τις απόκριες τα γλέντια δεν είχαν τελειωμό. Αρχίζανε από την Κυριακή του Ασώτου και τελειώνανε την Καθαρά Δευτέρα. Ο χορός που κυριαρχούσε ήταν η Βλάχα. -[Οικονομίδης 1992, 46] Νάξος: Η Βλάχα ως χορός μοιάζει πολύ με τον Πεντοζάλη της Κρήτης. Οι βηματισμοί της (φιγούρες) έχουν μεγάλη ομοιότητα με τους βηματισμούς του Πεντοζάλη. Οι σκοποί της όμως (γιατ' έχομε δυο διαφορετικές μουσικές στον ίδιο χορό) είναι πολύ διαφορετικοί από το σκοπό (μουσική) του Πεντοζάλη. Το όνομα Βλάχα ίσως να το πήρε από ένα τραγούδι γνωστό στην Απείρανθο που αρχίζει έτσι: "Βλάχα, βλαχοπούλα κι' αρβανιτοπούλα...". Αυτό είναι μια πιθανή γνώμη, που δεν έχει και πολύ μεγάλες αξιώσεις. -[Σπηλιάκος 1992, 23] Νάξος: Βλάχα είναι ο κατ'εξοχήν αποκριάτικος χορός. Στην αρχή πιάνονται και χορεύουν μόνοι τους οι Φουστανελλάδες ξεκινώντας με το Μεγάλο Καλαματιανό (το τραγούδι "Σαν πας στην Καλαμάτα") και συνεχίζουν με δυό-τρία "Συρτουδάκια". Σαν αμπροστινοί (πρώτοι) στο χορό μπαίνουν οι χορευταράδες φουστανελλάδες για να εντυπωσιάζουν τις γυναίκες του χωριού. Ο χορός συνεχίζεται με εναλλαγές Συρτών-Μπάλλου και Βλάχας αλλά και Καλαματιανού. -[Απεραθίτικος Σύλλογος CP 957, Β4] Απείρανθος Νάξου: "Βλάχα". Κούλα Κληρονόμου-Σιδέρη (τραγούδι), Γιάννης Ζευγώλης (βιολί), Γιώργης Εμ. Καραπάτης (Πατούχης) (λαούτο), Ματθαίος Ζευγώλης (κιθάρα). -[Απεραθίτικος Σύλλογος ΑΣ 02, Β5] Απείρανθος Νάξου: "Βλάχα", τσαμπούνα. Κούλα Κληρονόμου-Σιδέρη (τραγούδι), Γιάννης Ζευγόλης (βιολί), Νίκος Γράψας (λαούτο, ταμπουρά), Μάγδα Αναματερού (ντουμπάκι), χορωδία. -[Θέατρο "Δόρα Στράτου" DS 108, Α3] Νάξος: "Η Βλάχα". Πόπη Δεσποτίδου (τραγούδι), Νίκος Οικονομίδης (βιολί), Δημήτριος Νομικός (λαγούτο), Αννα Καλαμπόκα (ντέφι). -[ΚΥΚΛΑΔΙΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ LP 1, Α4] Απείρανθος Νάξου: "Παλιός κοτσάτος", χορός αργή Βλάχα με κουτσό (2.09). Κούλα Κληρονόμου-Σιδέρη (τραγούδι), Γιάννης Ζευγώλης (βιολί, τραγούδι), Νίκος Κονιτόπουλος (λαούτο). [Β2] Απείρανθος Νάξου: "Βλάχα", χορός Βλάχα (2.57). Κυκλικός χορός, που οι χορευτές κρατιούνται από τους ώμους. |