| Κείμενο : Καλιανιώτικος , Χορός στη Νότια Εύβοια. Παλαιότερη ονομασία του χορού Καβοντορίτικος. |
| Πηγή : Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Χορού , Ευρετήριο : E-AB127 |
| -[Παπαμιχαήλ 1962, 3] Καβοντόρο Εύβοιας: Τον Καλλιανιώτικο τον λένε και Σταυρωτό επειδή πιάνονται σταυρωτά, η σύγχρονη ονομασία είναι Καβοντορίτικος. Εχει πάρει την ονομασία του από το χωριό Καλλιανού. Ο Καλλιανώτικος χορός είναι κυκλικός βέβαια και, παρ' όλο που οι χορευτές πιάνονται σταυρωτά, δεν έχει νησιώτικο χαρακτήρα. Επίσης δεν είναι συρτός, αλλά ούτε και πηδηχτός. Είναι όπως και η μουσική του απλός, στρωτός και στερεός. Στα άλλα χωριά του Καβοντόρου τον χορεύουν συνήθως άνδρες πιάνοντας ο ένας τον άλλον από τον ώμο διότι το σταυρωτό με γυναίκες είναι κάπως ασυμβίβαστο με τις αυστηρά ηθικές αρχές των κατοίκων. Στο Καλλιακού όμως εφ' όσον μπουν στο χορό και οι γυναίκες θα χορευτεί σταυρωτά. Γι' αυτό και τον χορό τον λένε Σταυρωτό. Καταγραφή της μουσικής με το τραγούδι "Ποιός κουνάει την αχλαδιά..." στα αρβανίτικα και στην ελληνική τους μετάφραση. -[Στράτου 1970;, αδημ.] Αγία Αννα Καρυστίας: Ο χορός Καλιανιώτικος ανακαλύφθηκε, κινηματογραφήθηκε και χορεύεται στις παραστάσεις του θεάτρου μας. -[Γκίκας 1975, 40] Νότια Καρυστία Ευβοίας, Αρβανίτες: Υπάρχει ένας καθαρά τοπικός χορός, ο Καλλιανιώτικος ή Καβοντορίτικος που έχει επικρατήσει σ' όλα τα χωριά του Καβοντόρου και της νότιας Καρυστίας, όπου μιλούνται τ' αρβανίτικα. Λέγεται και Καλλιανιώτικος γιατί οι αρχικές ρίζες της δημιουργίας του φαίνεται πως βρίσκονται στο χωριό Καλλιανού. Είναι χορός σταυρωτός όταν σ' αυτόν μετέχουν και γυναίκες, ενώ αν τον χορεύουν μόνο άντρες πιάνονται απ' τον ώμο. Βασικά παίζεται από τα λυροντάουλα και τις τσαμπούνες. Οταν ο χορευτής διατάζει "τσαμπούνα" εννοεί απλώς τον Καβοντορίτικο. Τώρα που σπανίζουν τα λυροντάουλα και οι τσαμπούνες παίζεται με εξαιρετικήν απόδοση από τα βιολιά και τα λαούτα. Είναι απέριττος, ρυθμικός, ίσιος, ζωηρός χορός. Το μέτρο του είναι στα 2/4, όπως κι ο Συρτός. Ο Καβοντορίτικος χορός χορεύεται και στην Αχλαδερή, πάνω στον ίδιο ρυθμό και παίζεται επίσης από τα λυροντάουλα ή τα βιολιά και τα λούτα. Λέγεται Βέντελια, που στ' αρβανίτικα θα πει "στον τόπο" και Ασσος, και είναι σταυρωτός. Ο χορός Βέντελια έχει και αρβανίτικα λόγια. -[Γκίκας 1978, 91] Καρυστία, Αρβανίτες: Ενας παράφρων ενθουσιασμός και μια ομαδική ψύχωση συνεπαίρνει τους πανηγυριώτες καθώς ασταμάτητα χορεύουν τον Καβοντορίτικο χορό τραγουδώντας πάνω στο σκοπό του τα ακατανόητα λόγια: "Ντούου ντούου, ντούσκου ντού...". Οταν ο χορός έχει φουντώσει, αρχίζουν τα σατιρικά και περιπαιχτικά στιχάκια που χορεύονται πάνω στον ίδιο σκοπό. Οταν μπαίνουν στο χορό οι ηλικιωμένοι, τότε όλοι τραγουδούν διάφορα σατιρικά στιχοπλόκια που χορεύονται σε ρυθμό αργού Συρτού. -[Μαστροκώστας & Μητροπέτρου 1993, 239] Νότια Εύβοια: Τα τραγούδια στα αρβανίτικα που δημοσιεύονται εδώ τραγουδιούνται με τη συνοδεία μουσικών οργάνων - λύρα, τσαμπούνα, βιολί, λαούτο, νταούλι - και χορεύονται στους ρυθμούς του νησιώτικου Συρτού, του Καλαματιανού και αρκετά στου λεγόμενου Καβαντορίτικου Σταυρωτού Συρτού ή Καλλιανιώτικου που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα. Μουσική καταγραφή σε 2/4. Παίζει λύρα ο Ιωάννης Θωμάς από τον Αγιο Δημήτριο. -[MuseumCollectionBerlinMC 3, C6] Λογόρεμα Καρύστου Ευβοίας: "Καβοντορίτικος" (2.38). Λεωνίδας "Λίνος" Μίλας (τσαμπούνα), Αντόνιος Μαμάς (νταούλι). -[ΑΦΟΙ ΦΑΛΗΡΕΑ ΑΦ 13 S2, Α1] Εύβοια: "Σταυρωτό Καρυστίας ή Καβοντορίτικο". Γιώργος Κόρος (βιολί), Ν. Σαραγούδας (ούτι), Κυριάκος Κωστούλας (κλαρίνο), Κ. Πίτσος (κιθάρα, λαούτο), Χ. Τσολακίδης (ταραμούκα), Κ. Κόρου (πιάνο, ντέφι), Λ. Κουλαξίδης (ακορντεόν), Αριστείδης Μόσχος (σαντούρι). Ο Καβοντορίτικος Συρτός στα 2/4 είναι γνωστός επίσης σαν Καζανιώτικος, τσαμπούνα, Στουραϊτικος ή Σταυρωτός. Σ' αυτό ειδικά το κομμάτι ο βιολιστής συμπεριλαμβάνει και μια μελωδία μακεδονίτικη που ονομάζεται Γκάιντα. |