Τεκμήρια ::  Λήμμα : Πωγωνίσιος

Τεκμήρια :

( 5 )

Κινούμενες εικόνες  

( 3 )

Εικόνες  

( 22 )

Ηχογραφήματα  

( 1 )

Κείμενα


Κείμενο : Πωγωνίσιος , Χορός στην Ηπειρο.
Πηγή : Εγκυκλοπαίδεια του Ελληνικού Χορού , Ευρετήριο : E-1735A
-[Παπαχρήστος 1960, 71] Πωγώνι: Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Οι χορευταί πιάνονται από τους καρπούς με τους αγκώνες κεκαμμένους προς τα άνω και αρχίζουν με το αριστερό πόδι. Περιγραφή βημάτων και παραλλαγών, και σχήμα πελμάτων. Λόγια και μουσική του τραγουδιού "Βασιλικός θα γίνω...", σε μέτρο 2/4.
-[Οικονομίδης 1967, 278] Μονοδέντρι και Βίτσα Ζαγορίου: Ο Πωγωνήσος ήλθεν εις το Ζαγόρι από το Πωγώνι. Εχει ωραίον σκοπόν και παίζεται από τα όργανα. Παλαιότερον "δεν είχε λόγια. Στα τελευταία χρόνια οι βιολιτζήδες του Πωγωνιού βγάλαν και τραγούδια, που λεν όταν παίζουν τα όργανα".
-[Μπίκος 1969, 44] Πωγώνι: Ονομάζεται και χορός Στα Τρία. Αντρες και γυναίκες τοποθετούνται εναλλάξ σε ανοιχτό κύκλο. Λαβή από τους ώμους ή και με τους αγκώνας κεκαμμένους και τας άκρας χείρας εις το ύψος των ώμων. Περιγραφή βημάτων και σχήμα πελμάτων. Καταγραφή στίχων και μελωδίας του τραγουδιού "Βασιλικός θα γίνω στο παραθύρι σου...".
-[Στράτου 1970;, αδημ.] Ηπειρος: Ανακαλύφθηκε και χορεύεται στο θέατρό μας ο Πωγωνίσιος.
-[Metallinos & Schumacker 1972-75, 85] Ηπειρος: Περιγραφή των βημάτων του Πωγωνίσιου.
-[Υφαντής 1972, 193] Πωγώνι: Το στρωτό Πωγωνίσιο στα δύο ή στα τρία, με τα ωραία στιχοπλόκια του. Λόγια τραγουδιών.
-[Holden & Vouras 1976, 73] Ηπειρος: Περιγραφή βημάτων και μουσική καταγραφή σε 4/4 με το τραγούδι "Βασιλικός θα γίνω..."..
-[Pappas 1977, 18] Ηπειρος: Ο Πωγωνίσιος ή Στα Δύο είναι Συρτό από την Βόρειο Ηπειρο. Οι χορευτές κινούνται πολύ ζωηρά σε ανοιχτό κύκλο. Σχήμα βημάτων με πέλματα.
-[Δήμας 1980;, 58] Ηπειρος: Ο Πωγωνήσιος (Βασιλικός) χορεύεται από άνδρες και γυναίκες, με το γνωστό τραγούδι "Βασιλικός θα γίνω στο παραθύρι σου". Ο χορός αποτελείται από δύο μέρη. Περιγραφή βημάτων και σχήμα πελμάτων.
-[Μπουσιώτης 1983, 82] Ηπειρος: Περιγραφή βημάτων και σχήμα πελμάτων.
-[Κόκκινος 1987, 209] Πωγώνι: Το μουσικό μέτρο του Πωγωνίσιου είναι 4σημο και τα βήματά του είναι 6, που ολοκληρώνονται σε 2 μουσικά μέτρα. Περιγραφή βημάτων και σχήμα πελμάτων.
-[Δήμας 1989, 85] Συρράκο Ιωαννίνων, Βλάχοι: Με τα 6 κινητικά στοιχεία του Συρτού χόρευαν επίσης τον Πωγωνίσιο και την Σβαρνιάτα ή Καραγκούνα.
-[Ρούμπας 1992, αδημ.] Πωγώνι: Ο Πωγωνήσιος είναι ο κατ' εξοχήν χορός της επαρχίας Πωγωνίου, σε 4σημο ρυθμό. Χορεύεται σε κύκλο στον οποίο οι γυναίκες χορεύουν χωριστά από τους άντρες, εκτός από την περίπτωση του νιόπαντρου ζευγαριού. Από την ημέρα του γάμου της και μετά η γυναίκα έχει το δικαίωμα να χορέψει μπροστά, μόνο με τον άντρα της. Για τις γυναίκες η λαβή των χεριών είναι ανάλογη με αυτήν του "Κλειστού Αργιθέας" ή του "Τσακώνικου" χορού. Οι χορευτές και χορεύτριες έχουν το σώμα τους τοποθετημένο έτσι ώστε να βλέπει το κέντρο του κύκλου. Η πρώτη γυναίκα με τον τελευταίο άνδρα χρησιμοποιεί μαντήλι προκειμένου να κρατηθεί. Η λαβή των ανδρών είναι από τις παλάμες με τα χέρια ελεύθερα αφημένα κάτω και μόνον το αριστερό χέρι του πρώτου και το δεξί του δεύτερου είναι σηκωμένα επάνω. Η μουσική του Πωγωνίσιου διαφέρει από χωριό σε χωριό. Αλλού παίζουν βαριά και κοφτά, αλλού πιο γρήγορα χρησιμοποιώντας πολλές νότες για να στολίσουν το κομμάτι, κι αλλού παίζουν απλά, "μπατζίτικα" όπως λένε, προκειμένου να δώσουν γλύκα και παράπονο. Υπάρχουν χιλιάδες πωγωνίσια τραγούδια που δεν φτιάχτηκαν τα τελευταία χρόνια από κάποιους επώνυμους, αλλά είναι παλιά.
-[ALCYON 19009, Α2] Ηπειρος: "Πωγωνίσια Κουρέντων". [Β1] "Παλιορί" (καραμπέρκα πωγωνίσια). Τάσος Χαλκιάς (κλαρίνο), Κυριάκος Χαλκιάς (βιολί), Φώτης Χαλκιάς (λαούτο), Λάμπρος Χαλκιάς (κιθάρα), Μάνθος Σταυρόπουλος (ντέφι).
-[COLUMBIAEMISCXG 102, Β6] Πωγώνι: "Ηρθε καιρός να φύγουμε", Πωγωνίσιο. Κυριάκος Χαλκιάς και Σοφία Κιτσανέλη (τραγούδι), χορωδία, Πολυχρόνης Καψάλης (κλαρίνο).
-[ΕΜΙ-REGAL 14C-034-70760, A7] Ηπειρος: "Μπεράτι-Πωγωνίσιο". Ν. Π. Χαλκιάς (κλαρίνο), Δ. Χαλκιάς (βιολί).
-[FOLKWAYSFSS 34025, Α4] Ηπειρος: "Σκάρος ηπειρώτικος - Βαρύ Πωγωνίσιο" (10.35). Περικλής Χαλκιάς (κλαρίνο), Βαγγέλης Μπραχόπουλος (βιολί), Σωτήριος Χιάνης (σαντούρι).
-[MINERVA 22043, Α3] Ηπειρος: "Βασιλικός θα γίνω". Π. Αθανασίου (τραγούδι), Τάσος Χαλκιάς (κλαρίνο).
-[PANVOXX33 SPV22, B2] Ηπειρος: "Στρωτός Πωγωνίσιος". Ε. Κρανιάς (τραγούδι), Νικ. Ρουβάς (τραγούδι), Π. Χαλκιάς (κλαρίνο).